Psst….
Weet je nog, dat fluisterspelletje van vroeger? De hele klas zat in een kring. Het eerste kind kreeg van de meester of juf een zin ingefluisterd en moest die doorvertellen. Zo ging dat de hele kring rond. Bij het laatste kind klopte er niets meer van de oorspronkelijke zin. Hilariteit alom! Een variant van dit spelletje is met gebaren. Op Youtube zijn veel voorbeelden te vinden. Neem bijvoorbeeld deze: https://www.youtube.com/watch?v=zDo7R-9EYfk
Dit zijn de gebaren waarmee men begint:
De persoon aan het begin van de rij krijgt gebaren te zien van het starten van een motor en er vervolgens een stukje op rijden. Aan het eind van de rij blijft hier niets van over (voor wie ongeduldig is: hier het resultaat https://youtu.be/zDo7R-9EYfk?t=214).
Waarom gaat de volledige boodschap verloren? Twee redenen:
Niet de betekenis, maar de vorm staat centraal
Het spel is eigenlijk heel simpel. Je hoeft alleen maar de gebaren van je voorganger na te doen. Dat is de instructie. Het gevolg is dat men ook alleen naar die gebaren kijkt, de vorm. Als je echt kijkt, zie je echter wat er uitgebeeld wordt. Je ziet de betekenis van de gebaren. En als je de betekenis ziet, kunnen de gebaren wel wijzigen, maar blijft de boodschap dezelfde.
Gemakzucht
De tweede reden is dat mensen er veel te gemakkelijk over denken. Ze kijken niet goed genoeg en vervolgens doen ze de gebaren niet heel precies na. Het gevolg is een keten van kleine veranderingen, die samen tot een enorme verandering leiden. Het spel is simpel, maar als je het gemakzuchtig speelt, zijn hilariteit en chaos het resultaat. Leuk als groepsactiviteit, maar minder leuk als de boodschap heel serieus is.
De lessen voor het communiceren van visie en strategie
In veel organisaties wordt het fluisterspelletje regelmatig gespeeld. Aan de top wordt een strategie ontwikkeld, die vervolgens wordt geïmplementeerd in de organisatie. Vanuit de organisatiestrategie worden afdelings- en teamplannen gemaakt. Maar vaak blijft van de veelbelovende strategie op de werkvloer heel weinig over. Wat kunnen we dan leren van het fluisterspelletje?
Samenhang tussen plannen: afdelingen dragen bij aan het geheel
Zet de betekenis centraal
Veel te vaak weten zelfs direct betrokkenen niet precies wat de strategische plannen betekenen. Wat willen we precies bereiken? Welke keuzes maken we om dat te bereiken? Als je de inhoud niet scherp hebt met elkaar (als je niet weet dat je gaat motorrijden), zal dit voor anderen ook nooit duidelijk worden. Vertaal een mooi verwoorde ambitie dus altijd naar concrete en meetbare doelstellingen. Bedenk voor strategische keuzes welke concrete (tussen)resultaten deze moeten opleveren. Zo heeft iedereen hetzelfde beeld van wat je wilt bereiken. Afdelingen en teams bedenken vervolgens hoe ze daar het beste aan kunnen bijdragen.
Zorg dat je heel precies formuleert
Stap 2 is het plan heel precies formuleren. Wees niet gemakzuchtig. Ga er niet van uit dat de formuleringen van strategische keuzes en acties wel duidelijk zijn, dat een ander wel weet wat je bedoelt. Kleine interpretatieverschillen kunnen met een aantal schakels leiden tot een compleet ander verhaal. Controleer goed of formuleringen niet multi-interpretabel zijn en of wat je opschrijft ook precies is wat je bedoelt.
Ga het gesprek met elkaar aan
Uiteindelijk is meer dialoog natuurlijk de beste oplossing voor het fluisterspelletje. Zorg voor zo min mogelijk lange ketens in je organisatie, maar ga met elkaar het gesprek aan. Niet alleen bij het creëren van strategische plannen, maar ook bij de uitvoering: Wat hebben we gedaan? Wat zijn de resultaten? Wat vinden we daarvan? Wat betekent dat voor ons plan?
Ga niet in een lijn, maar in een kring staan, dan ziet iedereen direct dat het over motorrijden gaat.